افزایش مداوم هزینه برق، قطعیهای دورهای و حمایتهای دولتی از انرژیهای تجدیدپذیر باعث شده بسیاری از خانوادهها و کسبوکارها این سؤال را مطرح کنند که آیا صرفه اقتصادی پنل خورشیدی در ایران واقعاً وجود دارد یا نه. پاسخ کوتاه این است که در اغلب مناطق کشور، استفاده از سیستم خورشیدی کاملاً بهصرفه است، اما میزان بازده آن به ظرفیت سیستم، مصرف برق، محل نصب و قیمت تجهیزات بستگی دارد. در ادامه بهصورت دقیق بررسی میکنیم که هزینه نصب، تولید واقعی برق و دوره بازگشت سرمایه چگونه محاسبه میشود و چه شرایطی باعث بهصرفهترین حالت ممکن میشود.
چرا بررسی صرفه اقتصادی در ایران اهمیت دارد؟
ایران یکی از بهترین کشورها از نظر تابش خورشید است. در بخشهای زیادی از کشور بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال داریم و همین موضوع باعث میشود سرمایهگذاری روی انرژی خورشیدی بازده بیشتری نسبت به بسیاری از کشورها داشته باشد. از طرف دیگر، تعرفههای برق سالبهسال افزایش پیدا میکنند و این روند باعث شده استفاده از سیستم خورشیدی به یک تصمیم اقتصادی و هوشمندانه تبدیل شود.
هزینه نصب سیستم خورشیدی در ایران
هزینه نصب سیستم خورشیدی به ظرفیت سیستم و برند تجهیزات بستگی دارد. میانگین قیمتها در سال ۱۴۰۴ اینگونه است:
-
سیستم ۳ کیلووات: ۶۰ تا ۹۰ میلیون تومان
-
سیستم ۵ کیلووات: ۱۲۰ تا ۱۸۰ میلیون تومان
-
سیستم ۸ کیلووات: ۱۸۰ تا ۲۶۰ میلیون تومان
-
سیستم ۱۰ کیلووات: ۲۲۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان
این هزینه شامل پنل، اینورتر، سازه، کابلکشی و نصب است.
سیستم خورشیدی چقدر برق تولید میکند؟
تولید برق به ظرفیت سیستم و میزان تابش منطقه بستگی دارد. میانگین تولید ماهانه در ایران:
-
۳ کیلووات → ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلووات ساعت
-
۵ کیلووات → ۶۰۰ تا ۷۵۰ کیلووات ساعت
-
۸ کیلووات → ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلووات ساعت
-
۱۰ کیلووات → ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلووات ساعت
این تولید برای کاهش چشمگیر مصرف برق شهری کافی است.
صرفه اقتصادی پنل خورشیدی برای خانههای مسکونی
خانههایی با مصرف ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلووات ساعت در ماه، بهترین بازده را از سیستمهای ۵ تا ۸ کیلوواتی دریافت میکنند. این سیستمها میتوانند قبض برق را صفر یا بسیار کم کنند.
صرفهجویی سالانه در این حالت معمولاً بین ۵ تا ۱۲ میلیون تومان است.
محاسبه نمونه
اگر هزینه سیستم ۵ کیلووات را میانگین ۱۵۰ میلیون تومان در نظر بگیریم و صرفهجویی سالانه ۸ میلیون تومان باشد:
مدت بازگشت سرمایه: حدود ۴ تا ۶ سال
بعد از آن، برق تقریباً رایگان خواهد بود.
صرفه اقتصادی برای کسبوکارها
کسبوکارهایی مثل کارگاههای صنعتی، فروشگاهها، گلخانهها یا مجتمعهای اداری معمولاً مصرف برق بالایی دارند و همین موضوع باعث میشود بازگشت سرمایه آنها حتی سریعتر از خانههای معمولی باشد.
سیستم خورشیدی برای کسبوکارها میتواند:
-
هزینه برق را تا ۸۰ درصد کاهش دهد
-
تولید مازاد را به شبکه بفروشد
-
در صورت قطعی برق، پایداری ایجاد کند
تأثیر تعرفههای برق بر صرفه اقتصادی
تعرفه برق در ایران پلکانی است و مصرف بالا بهشدت جریمه میشود. بنابراین خانهها و کسبوکارهای پرمصرف بیشترین صرفه اقتصادی را از نصب پنل خورشیدی خواهند داشت. افزایش سالانه تعرفهها نیز باعث میشود بازگشت سرمایه سریعتر شود.
مناطق پربازده برای انرژی خورشیدی
اگرچه تقریباً تمام ایران برای انرژی خورشیدی مناسب است، اما برخی مناطق راندمان بالاتری دارند:
-
یزد
-
کرمان
-
شیراز
-
اصفهان
-
خوزستان
-
سیستان و بلوچستان
در این مناطق تولید سیستم بیشتر و دوره بازگشت سرمایه کمتر است.
آیا پنل خورشیدی نیاز به نگهداری دارد؟
هزینه نگهداری سالانه سیستم خورشیدی بسیار ناچیز است:
-
تمیز کردن پنلها
-
بررسی دورهای اتصالات
-
هزینه سالانه: حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان
این هزینه نسبت به صرفهجویی سیستم بسیار کم است.
نقش فروش برق مازاد در افزایش صرفه اقتصادی
در سیستمهای متصل به شبکه، اگر تولید برق بیشتر از مصرف باشد، میتوان برق مازاد را با تعرفه مشخص به شبکه فروخت.
این موضوع میتواند سالانه ۳ تا ۱۵ میلیون تومان درآمد ایجاد کند، بسته به ظرفیت سیستم.
چه زمانی استفاده از پنل خورشیدی صرفه اقتصادی ندارد؟
در دو حالت ممکن است صرفهجویی کمتر باشد:
-
مصرف برق خانه بسیار کم باشد
-
خانه یا ساختمان فضای مناسب برای نصب پنل نداشته باشد
در غیر این صورت، اجرای سیستم خورشیدی در بیشتر شرایط توجیه اقتصادی دارد.
مزایای اقتصادی بلندمدت
-
برق رایگان تا ۲۰ سال
-
حفاظت در برابر افزایش تعرفههای برق
-
افزایش ارزش ملک
-
صرفهجویی نقدی قابل توجه
-
یکی از کمریسکترین سرمایهگذاریهای ممکن
جمع بندی
استفاده از انرژی خورشیدی در ایران نهتنها امکانپذیر و کارآمد است، بلکه در اغلب موارد یک سرمایهگذاری اقتصادی واقعی محسوب میشود. صرفه اقتصادی پنل خورشیدی به دلیل تابش بالای خورشید، افزایش دائمی تعرفههای برق و هزینه نگهداری بسیار پایین، کاملاً قابل اثبات است. با نصب یک سیستم ۳ تا ۱۰ کیلووات میتوان مصرف برق را تا حد زیادی کاهش داد و طی مدت ۴ تا ۶ سال هزینه اولیه را جبران کرد. پس از آن، برق خانه یا کسبوکار تقریباً رایگان خواهد بود و سیستم تا بیش از ۲۰ سال بازدهی دارد.
